Nieustanne nowelizacje regulacji prawnych oddziałują na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Szczególnie tyczy się to zmian w Kodeksie Spółek Handlowych. Ostatnia nowelizacja wprowadziła szereg zmian, które bezpośrednio wpływają na funkcjonowanie ładu korporacyjnego. Już w dniach 20-21.09.2023r. odbędzie się organizowany przez MMC Polska warsztat on-line, przedstawiający kluczowe kwestie w tej tematyce. Na warsztat można zapisać się pod linkiem, a poniżej przedstawiamy najistotniejsze zmiany, które wpływają na aspekty zarządzania w Grupach Kapitałowych.

Praktyczne podsumowanie ostatnich zmian w KSH oraz przyszłe, projektowane zmiany

Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych, która weszła w życie 13 października 2022 roku wprowadziła szereg zmian, szczególnie odnośnie do ładu korporacyjnego w spółkach kapitałowych.

Przede wszystkim, wprowadzono unormowanie dotyczące grup spółek, zwane prawem holdingowym lub koncernowym. Zmiany te mają na celu wzmocnienie pozycji rady nadzorczej, zapewnienie lepszej współpracy między zarządem a radą oraz reformę zasad odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych.

W wyniku nowelizacji znacząco rozszerzył się również zakres kompetencji przysługujących radom nadzorczym spółek kapitałowych. Zarząd zobowiązany jest aktualnie do przekazywania radzie kluczowych informacji dotyczących spółki z własnej inicjatywy, a nie dopiero na wniosek. Rada uzyskała również możliwość samodzielnego korzystania ze wsparcia doradców rady nadzorczej.

Nowelizacja wprowadziła także precyzyjne regulacje dotyczące standardów działania członków zarządów oraz rad nadzorczych. W ramach tej zmiany, do członków zarządów i rad nadzorczych spółek z o.o. oraz akcyjnych zastosowanie znajduje zasada biznesowej oceny sytuacji, będąca jedną z kluczowych instytucji nowoczesnego prawa spółek.

Dodatkowo, trwają prace nad kolejną nowelizacją Kodeksu Spółek Handlowych, Planowane zmiany stanowią etap implementacji tzw. pakietu prawa spółek, który w istotnym stopniu wpłynie na przeprowadzane procesy reorganizacyjne i transakcyjne. Celem jest realizacja unijnej swobody przedsiębiorczości i uniemożliwienie jej ograniczania rozbieżnościami prawnymi w poszczególnych państwach członkowskich.

Proces zarządzania ryzykiem biznesowym oraz odpowiedzialność karna i cywilna Członków Zarządu i Rady Nadzorczej

Istotnym elementem nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych proces zarządzania ryzykiem biznesowym i jego granice. Wprowadzono tzw. zasadę biznesowej oceny sytuacji (business judgement rule), która zwalnia menedżerów z odpowiedzialności cywilnoprawnej za decyzje podjęte w ramach "uzasadnionego ryzyka gospodarczego". To oznacza, że zarząd może podejmować decyzje biznesowe, nawet jeśli wiążą się z pewnym ryzykiem, pod warunkiem, że działania te są podejmowane w dobrej wierze, na podstawie odpowiednich informacji i w celu promowania interesu spółki. Zasada ta ma na celu ochronę menedżerów przed nadmierną ingerencją sądów w procesy decyzyjne, jednocześnie promując innowacyjność i przedsiębiorczość.

Jednocześnie, nowelizacja KSH wprowadza surowsze sankcje dla sprawców przestępstw korupcyjnych, eliminując ich z życia gospodarczego. Osoby skazane za łapownictwo, płatną protekcję czy nadużycie władzy nie będą mogły zasiadać w zarządach i radach nadzorczych spółek, ani pełnić w nich funkcji prokurenta.

Jak w praktyce powinien wyglądać skuteczny system zgłaszania nieprawidłowości w Grupie Kapitałowej?

Skuteczny system zgłaszania nieprawidłowości w Grupie Kapitałowej powinien być oparty na zaufaniu i transparentności. Kluczowe jest przekonanie sygnalistów, że ich tożsamość nie zostanie ujawniona, a zgłoszenia będą traktowane z pełną dyskrecją i nie skutkują działaniami odwetowymi. System ten powinien być zintegrowany na poziomie grupy, z zasadami niezależności i anonimowości, a także promować kulturę wolnej wypowiedzi. Polityki grupowe powinny wyznaczać kierunek postępowania, wskazywać wartości i budować kulturę organizacji opartą na uczciwości. Szczególny nacisk powinien być położony na takie obszary, jak: przepisy antykorupcyjne, weryfikacja kontrahentów, konflikt interesów czy kontakty z funkcjonariuszami publicznymi.

Strategia współpracy między Członkami Zarządu, Radą Nadzorczą a działami compliance, zarządzania ryzykiem i audytu

Projektowanie skutecznej strategii współpracy między Członkami Zarządu, Radą Nadzorczą a działami compliance, zarządzania ryzykiem i audytu wymaga przede wszystkim otwartej i regularnej komunikacji. Zarząd powinien regularnie informować Radę Nadzorczą o kluczowych aspektach działalności spółki, a dział compliance powinien monitorować i raportować o potencjalnych ryzykach i nieprawidłowościach.

Działy zarządzania ryzykiem i audytu powinny działać niezależnie, ale w ścisłej współpracy z Zarządem i Radą Nadzorczą, dostarczając im regularnych raportów i rekomendacji. Wszystkie te działania powinny być podejmowane w ramach zdefiniowanej strategii zarządzania ryzykiem, która powinna być regularnie aktualizowana i dostosowywana do zmieniających się warunków biznesowych i regulacyjnych.

Ważne jest również, aby strategia ta była zintegrowana z ogólną strategią biznesową spółki i uwzględniała jej specyfikę i cele. Wszystkie te działania powinny przyczynić się do budowania kultury zgodności i zarządzania ryzykiem w całej organizacji, promując jednocześnie transparentność i odpowiedzialność na wszystkich szczeblach zarządzania.

Podsumowanie

Podsumowując, zmiany w KSH dotyczące funkcjonowania ładu korporacyjnego w Grupach Kapitałowych obejmują m.in. wprowadzenie unormowań dotyczących grup spółek, rozszerzenie kompetencji rad nadzorczych, precyzyjne regulacje dotyczące standardów działania członków zarządów i rad nadzorczych oraz zasady biznesowej oceny sytuacji.

Skuteczną kwestią w nowelizacji jest znaczenie skutecznego systemu zgłaszania nieprawidłowości opartego na zaufaniu i transparentności. W kontekście strategii współpracy między Członkami Zarządu, Radą Nadzorczą a działami compliance, zarządzania ryzykiem i audytu, kluczowa jest otwarta i regularna komunikacja oraz integracja strategii z ogólną strategią biznesową spółki.