Prawie 80% Polaków i Polek planuje zakupy w nadchodzące Black Friday i Cyber Monday¹. Wszyscy z nich prawdopodobnie zakładają, że oszczędzą pieniądze. To szczególnie ważne przed nachodzącym Bożym Narodzeniem w czasach wciąż wysokiej inflacji. Niestety brutalna prawda jest taka, że wiele osób wyda znacznie więcej, niż się spodziewa, a ich pieniądze trafią prosto do kieszeni cyberprzestępców.

Jak donosi brytyjski bank Barclays w zeszłym roku podczas Black Friday i Cyber Monday odnotowano 22% wzrost sum pieniędzy wykradzionych w wyniku oszustw związanych z zakupami. Ofiary straciły w tym okresie średnio po 970 funtów². Należy się spodziewać, że sytuacja w Polsce jest bardzo zbliżona. W końcu czas, w którym kupujący na wyścigi klikają w najbardziej zachęcające promocje, jest idealny na łowy dla cyberprzestępców.

- Atmosfera zakupów w Black Friday i Cyber Monday zdecydowanie nie sprzyja podejmowaniu rozsądnych decyzji zakupowych i bezpiecznym zachowaniom online. Ze wszystkich stron płyną do nas reklamy i promocje, namawiające do natychmiastowych zakupów. W efekcie znacznie więcej osób może kliknąć w reklamę stworzoną przez cyberprzestępców lub dokonać zakupów na oszukańczej stronie – ostrzega Beniamin Szczepankiewicz, analityk laboratorium antywirusowego ESET.

Dane pokazują, że media społecznościowe są obecnie źródłem 88% wszystkich oszustw zakupowych, a przestępcy przyciągają kupujących, poprzez najpopularniejsze w social mediach produkty³.

- Musimy pamiętać o tym, że cyberprzestępcy również śledzą trendy zakupowe. Wiedzą, że bardzo wiele osób, jak wskazują badania aż 32%, odkrywa nowe produkty i marki w social mediach⁴. To właśnie stamtąd mogą czerpać inspiracje do tworzenia przekonywujących oszustw – dodaje Beniamin Szczepankiewicz.

Polacy i Polki w tym roku planują kupować przede wszystkim odzież i obuwie (75%), elektronikę (55%), akcesoria i produkty do domu (49%) oraz kosmetyki (41%)⁵. Warto pamiętać, że te kategorie prawdopodobnie będą również najbardziej interesujące dla cyberprzestępców.

Co zatem zrobić, aby bezpiecznie robić zakupy podczas Black Friday i Cyber Moday?

Oto 6 najważniejszych zasad:

1. Uważaj na oferty, które przychodzą mailem: zawsze sprawdzaj, z jakiego adresu została wysłana wiadomość, zanim klikniesz w jakikolwiek link.
2. Podczas zakupów wchodź bezpośrednio na witryny danych marek czy sklepów, a nie za pośrednictwem przesłanych linków.
3. Weryfikuj oferty: wszystkie informacje znalezione w social mediach lub otrzymane mailem sprawdzaj na oficjalnych stronach sklepów internetowych.
4. Korzystaj ze sklepów, które już znasz: lepiej kupować w sklepach internetowych, z którymi mieliśmy wcześniej styczność. Black Friday i Cyber Monday to nie jest dobra okazja do sprawdzania nieznanych brandów – może się okazać, że część z nich po prostu nie istnieje.
5. Zwracaj uwagę na ostrzeżenia w przeglądarkach internetowych i programach antywirusowych.
6. Używaj przedpłaconych kart kredytowych lub środków płatniczych które posiadają opcję reklamacji transakcji. Karty kredytowe oferują np. „chargeback”.

W okolicach Black Friday warto również zachować szczególną czujność, jeśli chodzi o tzw. oszustwa na BLIK. Cyberprzestępcy mogą próbować wyłudzać pieniądze, podszywając się pod znajomych, wykorzystując narrację związaną z zakupami. W okresie obniżek cen wiadomość typu „Pożycz mi proszę 100 zł, chcę kupić sukienkę w promocji, która kończy się jutro. Oddam Ci w przyszłym tygodniu” mogą działać skuteczniej niż zwykle.

¹ https://www.bcg.com/publications/2023/bargain-hunters-set-to-drive-record-black-friday
² https://home.barclays/news/2023/10/barclays-warns-22-per-cent-surge-black-friday-scams/
³ Ibidem.
⁴ Raport Capgemini, WHAT MATTERS TO TODAY’S CONSUMER, 2023.
⁵ Badania na zlecenie firmy PayPo.