Dla tych wszystkich, którzy marzą o posiadaniu własnych „czterech kątów”, dobra wiadomość! Już z początkiem lipca 2023 r. będzie można oszczędzać na cele mieszkaniowe na Koncie Mieszkaniowym^[1]. Wraz z „Bezpiecznym kredytem 2%” jest ono elementem rządowego programu „Pierwsze mieszkanie”. Warto przyjrzeć się temu rozwiązaniu, bo jest to pierwsza od niemal 30 lat propozycja, która ma zachęcać do regularnego gromadzenia środków na zakup i/lub wykończenie mieszkania czy domu, ale nie tylko. Dla osób, które zdecydują się na taki krok, czeka specjalna premiera od Państwa. Kto może otworzyć Konto Mieszkaniowe i na jakich warunkach? Eksperci Związku Firm Pośrednictwa Finansowego (ZFPF) odpowiadają!

Konto Mieszkaniowe – o co w tym chodzi?

Konto Mieszkaniowe jest częścią rządowego programu „Pierwsze mieszkanie”. Pozwala oszczędzać środki na zakup mieszkania lub domu jednorodzinnego oraz ich wykończenie, ale nie tylko. Zgromadzone na środki wraz z odsetkami można przeznaczyć m.in. na:

• budowę domu jednorodzinnego i jego wykończenie,
• remont lub przebudowę mieszkania lub domu jednorodzinnego, wyłączonego z użytkowania na podstawie decyzji organu nadzoru budowlanego,
• zakup działki na budowę domu,
• nabycie spółdzielczego prawa do mieszkania lub domu jednorodzinnego,
• wkład na mieszkanie.

Konto Mieszkaniowe – jak i ile zaoszczędzimy?

Miesięcznie na Konto Mieszkaniowe będzie można wpłacać od 500 zł do 2 tys. zł, czyli w ciągu roku można maksymalnie wpłacić 24 tys. zł. Według programu można oszczędzać przez 10 lat (minimalny okres oszczędzania to 3 lata), co oznacza, że łącznie można zgromadzić maksymalną kwotę 240 tys. zł.

– Wedle założeń ustawy w każdym roku oszczędzania na Koncie Mieszkaniowym można „ominąć” jedną wpłatę – dodaje Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse.

Minimum 11 wpłat w ciągu roku w kwocie co najmniej 500 zł – to również gwarancja otrzymania dodatkowej Premii Mieszkaniowej. Jeśli w jednym roku nie spełnimy tego warunku, nadal możemy dostać premię w kolejnym roku, jeżeli spełnimy warunek 11 wpłat^[2]. Wedle ustawy: „premia mieszkaniowa wypłacana wraz ze środkami pieniężnymi zgromadzonymi na koncie albo lokacie, w terminie 14 dni od dnia złożenia dyspozycji wypłaty tych środków wraz z premią mieszkaniową albo w terminie późniejszym, wskazanym przez oszczędzającego w tej dyspozycji”^[3].

– To, ile będzie wynosić ta premia, nie jest kwestią jednoznaczną, bo jej wysokość ma być wyliczana według dwóch wskaźników, przy czym, w każdym roku obowiązywać ma ten wskaźnik, który jest korzystniejszy dla oszczędzających^[4]. Jak można wyczytać na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii, premia mieszkaniowa będzie równa rocznemu wskaźnikowi inflacji lub wskaźnikowi zmiany wartości ceny 1 m² powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego. Premia naliczana będzie corocznie i wypłacana jednorazowo^[5] – wymienia Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse.

W przypadku Konta Mieszkaniowego, które jest de facto rodzajem konta oszczędnościowego, pojawia się pytanie o to, jak będzie wyglądać oprocentowanie gromadzonych środków?

– Najważniejsza kwestia – obowiązywać będzie oprocentowanie zmienne, a wysokość oprocentowania nie będzie mogła być niższa niż 75% oprocentowania, na jakie może liczyć klient danego banku, który postanowi otworzyć konto oszczędnościowe. Jak to wygląda w praktyce? Weźmy pod uwagę przykład: oprocentowanie na rachunku oszczędnościowym dla nowych środków w banku X wynosi 8%, czyli oprocentowanie środków na Koncie Mieszkaniowym nie może być niższe niż 6% – wyjaśnia Michał Czekaj, ekspert ZFPF, Notus Finanse.

Może się jednak zdarzyć taka sytuacja, że bank, który będzie prowadzić Konto Mieszkaniowe, nie posiada takiego produktu jak konto oszczędnościowe. Jak wtedy wyliczyć oprocentowanie tego pierwszego? Będzie ono wyliczane na podstawie zmiennej stopy procentowej nie niższej niż 50% wskaźnika WIRON. Jest on wyliczany na podstawie oprocentowania krótkoterminowych depozytów składanych w bankach przez podmioty finansowe i duże firmy. Wskaźnik WIRON powstaje na podstawie danych przekazywanych przez 9 banków do spółki GPW Benchmark^[6].

Kiedy Konto Mieszkaniowe mienia się w lokatę…

Warto wiedzieć, że wedle Ustawy bank może przekształcić Konto mieszkaniowe w Lokatę Mieszkaniową. Stanie się tak, gdy zajdzie jedna z trzech sytuacji:

• gdy skończy się okres prowadzenia konta, po 10 latach,
• po 3 latach prowadzenia konta, gdy jego właściciel nie wywiązywał się ze swojego „obowiązku” i nie wpłaca na konto miesięcznie od 500 zł do 2 tys. zł,
• po wypłacie części środków zgromadzonych na koncie, chyba, że do wypłaty dojdzie przed upływem 3 lat od założenia rachunku; w takiej sytuacji pieniądze są przekazywane na konto osobiste.

Konto Mieszkaniowe – dla kogo?

Według zapisów wspomnianej ustawy konto mieszkaniowe będzie mogła otworzyć osoba, która: nie posiada prawa własności do mieszkania lub domu, nie nabyła spółdzielczego prawa do ww. rodzajów nieruchomości, nie posiadała innego konta czy też lokaty – chyba, że zostały one zamknięte przed ukończeniem przez tę osobę 18. roku życia i nie otrzymała ona premii mieszkaniowej. Mamy też wymogi wiekowe – trzeba mieć ukończone 13 lat w dniu założenia konta, ale nie więcej niż 45 lat.

Jak zaznacza Michał Czekaj, ekspert ZFPF, Notus Finanse, od wspomnianych wymogów istnieją jednak odstępstwa: – Konto Mieszkaniowe może otworzyć osoba, która posiadała lub posiada prawo do mieszkania lub domu jednorodzinnego (w grę wchodzi również prawo spółdzielcze), ale jego wielkość nie powinna przekraczać wskazanej powierzchni. Mamy trzy progi: 50 m², gdy w gospodarstwie domowym znajduje się 2 dzieci, 75 m² w przypadku 3 dzieci i 90 m², gdy w domu czy mieszkaniu zamieszkujeb4 dzieci. Wspomniane ograniczenia nie istnieją, gdy dzieci jest więcej niż pięcioro.

Co z osobami, które już trakcie oszczędzania na Koncie Mieszkaniowym odziedziczyły nieruchomość? One również mogą skorzystać z rządowego programu.

Kiedy będzie można otworzyć Konto Mieszkaniowe?

Wspominana ustawa, która ma wspierać oszczędzanie na cele mieszkaniowe, została już podpisana przez Prezydenta i wchodzi w życie z dniem 1 lipca br.

Gdzie otworzymy Konto Mieszkaniowe? W bankach, które podpiszą umowę o współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Na moment startu programu będą to banki głównie państwowe tj. PKO BP, Pekao SA i Alior Bank. Kolejne banki powinny dołączać do programu systematycznie do końca tego roku, choć może być również taka sytuacja, że nie wszystkie instytucje finansowe zdecydują się w tym programie uczestniczyć.

– Kontem Mieszkaniowym powinny zainteresować się młode osoby, które chcą mieszkać „na swoim”, mają stabilną sytuację finansową i mogą sobie pozwolić na odkładanie każdego miesiąca kwoty od 500 zł wzwyż. Z drugiej strony wydaje się, że to atrakcyjna opcja dla rodziców dorastających dzieci, którzy chcą wspomóc swoje pociechy w zakupie pierwszego mieszkania. Nie bez znaczenia w tym przypadku jest też fakt, że środki zgromadzone na Koncie Mieszkaniowym nie obejmuje tzw. podatek Belki – podpowiada Leszek Zięba, ekspert ZFPF, mFinanse.

^[1] Dokładna data rozpoczęcia skorzystania z tego wsparcia jest de facto uzależniona od nawiązania współpracy banków z BGK i tego, kiedy banki będą formalnie gotowe na obsługę tego „produktu”.

^[2] Źródło: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/konto-mieszkaniowe

^[3] Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, https://orka.sejm.gov.pl/proc9.nsf/ustawy/3096_u.htm

^[4] Wskaźnik dla danego roku ogłaszany będzie przez BGK w Biuletynie Informacji Publicznej, do dnia 10 marca roku następnego.

^[5] Źródło: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/konto-mieszkaniowe

^[6] Notowanie z 22.06.2023 r.: wskaźnik WIRON 3M: 5,82%, WIRON 6M: 5,91%.