Dzięki sukcesji w firmie działalność przedsiębiorstwa może być kontynuowana w ramach kolejnego pokolenia, przez bliskich zmarłego właściciela firmy. Nie dochodzi do automatycznego zakończenia kontraktów, a zatrudnieni nie tracą pracy. Sukcesja nie musi jednak oznaczać, że wszystko pozostanie w rodzinie. Sprawdźmy, czym są sukcesje w firmie: wewnętrzna i zewnętrzna. Jakie mają wady i zalety?

Co to jest sukcesja wewnętrzna i zewnętrzna?

Zanim właściciel firmy zdecyduje, jak widzi jej przyszłość, powinien się dowiedzieć, jakie ma możliwości. W tym pomoże mu doświadczony doradca sukcesyjny. Jakie są opcje?

Sukcesja wewnętrzna przedsiębiorstwa polega na przekazaniu zarządzania nim w ręce członków rodziny lub osób należących do firmy. Teoretycznie najprostszy jest równy podział przedsiębiorstwa pomiędzy wszystkich bliskich. Problem w tym, że pomiędzy takimi osobami może dojść do nieporozumień. Mogą mieć różną wizję przyszłości firmy. Przy wielu dziedziczących może dojść do sytuacji, że odpowiedzialność rozbije się na wiele osób, przez co się rozmyje. Nie będzie takich, które będą się z firmą utożsamiać.

W przypadku sukcesji zewnętrznej członkowie rodziny nie są zainteresowani prowadzeniem firmy - dochodzi do jej sprzedaży, przedsiębiorstwo trafia na giełdę albo pozyskuje się zewnętrznego inwestora.

Sukcesja w firmie może być nie tylko wewnętrzna i zewnętrzna. Istnieje także rozwiązanie pośrednie, mianowicie wprowadzenie managera. Takie wyjście ma wiele zalet i decydują się na nie nawet doświadczeni przedsiębiorcy. W tym przypadku zarządzanie firmą powierzane jest ekspertowi, a sukcesorzy są udziałowcami. To rozwiązanie stosowane przeważnie wtedy, gdy najbliżsi mają poukładane życie zawodowe i nie chcą zajmować się firmą albo nie posiadają odpowiednich kwalifikacji i umiejętności do tego.

Sukcesja wewnętrzna

Po śmierci przedsiębiorcy firma może nadal prowadzić działalność. W tym celu przedsiębiorca powinien wskazać zarządcę sukcesyjnego. To on będzie odpowiedzialny za zarządzanie działalnością do momentu, aż zostaną uregulowane sprawy spadkowe. Zarządcę sukcesyjnego należy zgłosić w CEIDG. Ewentualnie przedsiębiorca może zastrzec, że to wskazany prokurent będzie pełnić tę funkcję. Chodzi tutaj o osobę, która ma prawo do reprezentowania firmy. Zarządca sukcesyjny musi wyrazić zgodę na pełnienie tej funkcji. Możliwe jest także jego powołanie dopiero po śmierci przedsiębiorcy, np. przez jego małżonka, o ile ta osoba ma prawo udziału w przedsiębiorstwie w spadku.

Funkcji zarządcy sukcesyjnego dana osoba nie pełni w nieskończoność. Zarząd wygasa w ciągu 2 lat od śmierci przedsiębiorcy. Ewentualnie sąd może przedłużyć ten okres z ważnych powodów, ale na czas nie dłuższy niż 5 lat.

Do zalet takiej sukcesji należy przede wszystkim pozostawienie majątku firmy w rodzinie. Przedsiębiorstwo może dalej działać, realizować kontrakty, a pracownicy nie stracą zatrudnienia. Właściciel firmy porządkuje przyszłość spraw związanych ze swoim biznesem.

Do wad sukcesji należy konieczność porozumienia pomiędzy dziedziczącymi co do przyszłości działalności. Ktoś musi się zaangażować w prowadzenie przedsiębiorstwa, co wymaga doświadczenia i kompetencji. Strony mogą mieć bardzo różne wizje przyszłości firmy, dlatego w wielu przypadkach optymalnym rozwiązaniem jest to pośrednie - wprowadzenie managera. Jeśli i takie nie jest brane pod uwagę, to warto przemyśleć sukcesję zewnętrzną.

Sukcesja zewnętrzna

Sukcesja zewnętrzna może się zakończyć m.in. sprzedażą firmy. Zdarza się, że przedsiębiorca po prostu nie widzi lepszego rozwiązania ze względu np. na oczekiwania rodziny. Jego zaletą jest dalsze istnienie firmy. Nabywca z reguły po to w nią inwestuje, aby ją rozwijać. Pracownicy firmy prawdopodobnie będą kontynuować zatrudnienie, a bliscy zmarłego zostaną zabezpieczeni finansowo - przedsiębiorca musi jedynie ustalić zasady podziału majątku. Innym rozwiązaniem jest sprzedaż wyłącznie udziałów, a przekazanie inwestorowi większościowego pakietu.

Sukcesja zewnętrzna ma również wady. Tą kluczową jest utrata firmy, która mogła być budowana i rozwijana przez dziesiątki lat. Nie ma pewności, co się stanie z przedsiębiorstwem w przyszłości, jak będą nią zarządzać nowi właściciele.

Porównanie sukcesji wewnętrznej i zewnętrznej

Sukcesja wewnętrzna i zewnętrzna są różnymi sposobami na rozwiązanie kwestii przyszłości firmy. Kluczowa różnica polega na tym, że w pierwszym przypadku przedsiębiorstwo pozostaje w rękach rodziny, a w drugim - trafia częściowo lub w całości do nowych właścicieli.

Sukcesja zewnętrzna wiązać się może z szybkim przypływem gotówki z tytułu sprzedaży firmy lub udziałów w niej. Wewnętrzna może przynosić bieżące zyski, które wynikają z osiąganych wyników.

Sukcesja wewnętrzna wymaga zaangażowania w dalsze prowadzenie działalności. W przypadku zewnętrznej dziedziczący po prostu otrzymają środki z tytułu jej zbycia.

Co jest lepsze? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Czasami najlepiej przekazać firmę bliskim. W innym przypadku optymalnym wyborem jest sprzedaż przedsiębiorstwa, przekazanie działalności gospodarczej innemu podmiotowi. Warto skorzystać z pomocy eksperta, który doradzi najlepsze rozwiązanie.