Przepisy obligują pracodawców do zapewnienia swoim pracownikom płatnych przerw w pracy. Długość przerw, uzależniona jest od kilku czynników, które przedstawiliśmy w niniejszym artykule.

Płatne przerwy w pracy to bardzo interesujący temat zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Zgodnie z art. 134 Kodeksu Pracy (dalej: kp) każdemu pracownikowi przysługuje prawo do płatnej (wliczanej do czasu pracy) przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeżeli jego dobowy wymiar czasu pracy wynosi przynajmniej 6 godzin. Oznacza to, że każdy pracownik, niezależenie od tego czy pracuje 6 godzin, czy na przykład 12, ma prawo do tylko 15 minutowej przerwy. Przepis ten wyznacza minimalne standardy, które każdy pracodawca może zmienić na korzyść pracowników wewnętrznym regulaminem czy układem zbiorowym pracy w przypadku większych przedsiębiorstw.

Jest to główna i w zasadzie jedyna regulacja, która daje prawo do przerwy wszystkim pracownikom. Istnieje jednak kilka innych przepisów dotyczących szczególnych sytuacji. Nasze biuro rachunkowe posłuży nam jako przykład do ich omówienia.

Pracownicy młodociani

Zgodnie z kodeksem pracy pracownik młodociany to osoba, która ukończyła już 15 lat, ale nie przekroczyła 18 lat. Według art. 202 § 31 kp, jeśli zatrudnimy taką osobę, na przykład na stanowisku młodszego referenta ds. księgowości, a jego dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, musimy mu zapewnić dłuższą, bo trwającą 30 minut przerwę wliczaną do czasu pracy.

Matki karmiące piersią

Więcej przerw przysługuje także pracownicom karmiącym dziecko piersią. Mają one prawo do dwóch 30-minutowych płatnych przerw. Jeśli karmią co najmniej dwoje dzieci, przerwy są dłuższe, bo 45-minutowe. W przypadku, gdy karmiąca matka tego chce, przerwy te mogą zostać udzielone jej łącznie (tj. jedna godzinna lub 1,5-godzinna przerwa).

Jeśli kobieta pracuje krócej niż 4 godziny dziennie, to niestety nie przysługuje jej przerwa na karmienie. Jeśli dobowy wymiar czasu jej pracy nie jest dłuższy niż 6 godzin, przysługuje jej prawo do tylko jednej 45-minutowej lub godzinnej przerwy.

Osoby niepełnosprawne

Jeśli zatrudnimy osobę niepełnosprawną, musimy zapewnić jej dodatkową przerwę na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Art. 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych taka przerwa powinna wynosić 15 minut i nie jest wliczana do przerwy, o której mówi art. 134 kp.

Praca przy monitorze

Zapewne najczęściej wykorzystywanym prawem do dodatkowej przerwy jest to, o którym mówi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (dalej: rozporządzenie). Zgodnie z § 7 rozporządzenia, pracodawca powinien zapewnić pracownikowi, który pracuje przed monitorem ekranowym, pracę naprzemienną z innymi rodzajami prac, które nie obciążają oczu i wykonywane są w innych pozycjach ciała, tak aby nieprzerwana praca przy monitorze nie była dłuższa niż godzinę lub zapewnić mu co najmniej 5-minutową przerwę po każdej godzinie spędzonej przed monitorem.

Oznacza to, że pracodawca wcale nie musi zapewniać dodatkowej przerwy - wystarczy, że umożliwi pracę w oderwaniu od komputera.

Konsekwencje wykroczeń

Kodeks pracy określa również odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Art. 281 ust. 1 mówi, że jeśli pracodawca narusza przepisy o czasie pracy, o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem i o zatrudnianiu młodocianych, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Autor: Biuro Rachunkowe AZAS

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.